راهنمای مطلب

در قوانین ایران طلاق همواره حقی برای مرد بوده است که ماده 1131 قانون مدنی نیز به صراحت به این امر اشاره دارد که مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.

همانطور که ماده مذکور مقرر داشته مرد می‌تواند با وجود شرایط مقرر در قانون هر زمانی که اراده کند زوجه خویش را طلاق دهد.

البته لازم به ذکر است که لفظ «طلاق» مخصوص عقد دائم است و در عقد موقت که در عرف به صیغه موقت نیز معروف است طلاق معنا و کاربردی ندارد. در خصوص به اتمام رسیدن رابطه در عقد موقت آن چه محقق می‌شود بذل مدت یا اتمام مدت است.

طلاق از طرف مرد در گذشته

در گذشته طلاق از طرف مرد به راحتی امکان‌پذیر بود بدین نحو که مرد تنها با مراجعه به دفاتر ثبت رسمی طلاق و ازدواج می‌توانست زوجه خود را طلاق دهد اما با گذشت زمان و افزایش نرخ طلاق در سال‌های جاری قانونگذار جهت جلوگیری از افزایش طلاق و کاهش این امر، اقدام به وضع قوانین سخت‌تر که مستلزم طی کردن تشریفات طولانی‌تری بود نمود.

بدین ترتیب که امروزه اگر مردی قصد طلاق همسر خویش را داشته باشد ابتدا می‌بایست از طریق دادگاه خانواده درخواست خود را مطرح نمود و بعد از رسیدگی و صدور حکم گواهی عدم امکان سازش با مراجعه به دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق صیغه طلاق را جاری و آن را ثبت می‌نمود.

همانطور که مستحضرید سابقا چنین تشریفاتی وجود نداشت و مرد می‌توانست با مراجعه مستقیم به دفترخانه همسر خویش را طلاق دهد اما امروزه با وضع قوانین متعدد در این زمینه، دفترخانه‌ها نمی‌توانند بدون حکم دادگاه اقدام به ثبت طلاق نمایند اگر چنین کنند مستحق مجازات قانونی هستند.

مراحل طلاق از طرف مرد

گاهی شرایط زندگی به گونه‌ای دشوار می‌شود که زن و مرد دیگر نمی‌توانند مثل سابق در کنار یکدیگر زندگی کنند. احتمال دارد در این شرایط مرد تصمیم به طلاق همسر خویش بگیرد.

ممکن است سوالی مطرح شود که مرد برای طلاق زوجه خویش چه مراحلی را باید طی کند؟

برای این امر ابتدا می‌بایست؛

با مراجعه به وکیل یا شخصا درخواست طلاق خویش را از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت کند.
دعوا به دادگاه خانواده ارجاع می‌گردد.
دادگاه‌ها به جهت آن که در وهله اول تلاش برای ایجاد صلح و سازش میان طرفین می‌نمایند، طبق قانون قبل از صدور رای طلاق موضوع را به داوری ارجاع می‌دهند.

اگرچه نظر داور مورد نظر در رای دادگاه انجام موثر نمی‌باشد ولی این امر یک امر قانونی است و دادگاه‌ها ملزم هستند قبل از صدور رای طلاق موضوع را به داوری ارجاع دهند.

پس از آن که داور در خصوص موضوع ارجاع شده اظهارنظر نمود دادگاه می‌تواند و یا حکم طلاق صادر نمود. البته لازم به ذکر است که ارجاع موضوع به داوری تنها در مواردی است که طلاق توافقی نباشد.

از جمله شرایط داوران اظهارکننده در خصوص طلاق این است که سن آن‌ها نباید کمتر از ۳۰ سال باشد و همچنین می‌بایست متاهل نیز باشند.

درخواست طلاق از طرف مرد چقدر طول می‌کشد؟

اینکه درخواست طلاق از طرف مرد چه مدت به طول می‌انجامد به موارد متعددی بستگی دارد معمولا پس از اینکه مرد درخواست طلاق خود را ثبت می‌نماید بسته به شرایط دادگاه و تعداد پرونده‌های آن زمان ممکن است زمان تشکیل جلسه مدتی به طول انجامد.

بعد از تشکیل جلسه اول رسیدگی موضوع توسط قاضی بررسی و در نهایت حکم طلاق صادر می‌شود که این حکم هنوز در مرحله بدوی می‌باشد.

در صورت اعتراض زوجه پرونده وارد مرحله تجدیدنظر می‌شود. بعد از صدور رای دادگاه تجدیدنظر اگر زوجه باز هم نسبت به رای صادره معترض باشد این بار پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع می‌گردد.

به طور کلی می‌توان بیان داشت که کلیه مراحل طلاق از طرف زوجه اعم از مراحل بدوی تا مرحله دیوان عالی کشور حدود سال به طول می‌انجامد.

همچنین در حالتی که زوجه نسبت به طلاق اعتراضی نداشته باشد به طور کلی حداکثر ۴ ماه این پروسه به طول می‌انجامد و طرفین می‌توانند با مراجعه به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق صیغه طلاق جاری نمایند.

مدارک لازم برای طلاق از طرف مرد

همان‌طور که میدانید طرح هر دعوایی مستلزم ارائه مدارکی جهت اثبات دعوا است. دعوی طلاق از طرف مرد نیز از این قاعده مستثنی نیست.

مرد برای اثبات رابطه زوجیت خود می بایست مدارکی از جمله مدارک ذیل را در دادگاه ارائه نماید:

اصل شناسنامه مرد
کارت ملی مرد
اصل سند ازدواج

اسناد مذکور باید در قسمت منضمات دادخواست طلاق بارگذاری گردد و رونوشت آن‌ها تقدیم دادگاه خانواده شود.

اگر احیانا اصل هریک از موارد مذکور را به هر دلیلی در اختیار ندارید، می‌توانید با مراجعه به مرجعی که آن‌ها را صادر کرده است تقاضای سند المثنی کنید و و پس از دریافت سند المثنی به ترتیبی که در فوق اشاره گردید، نسبت به ثبت طلاق خود اقدام نمایید.

شرایط مرد برای طلاق چیست؟

اگرچه پیش‌تر بیان شد که حق طلاق با مرد است اما این بدان معنا نیست که هر مردی با هر شرایطی می‌تواند نسبت به این امر اقدام نماید. به موجب قانون مدنی تنها افرادی می‌توانند اقدام به طلاق نمایند که دارای شرایطی باشند.

از جمله این شرایط می‌توان به اهلیت، عقل، بلوغ، قصد و اختیار اشاره داشت. لازم به ذکر است که مرد هنگام طلاق می بایست تمامی شرایط مذکور را یکجا داشته باشد.

در واقع شخصی که بالغ نگردیده یا عاقل نباشد و به تعبیری دیوانه باشد اراده او برای طلاق اراده واقعی نیست. در صورت صدور حکم طلاق بدون داشتن شرایط مذکور، طلاق صحیح و شرعی نمی‌باشد.

طلاق غیابی از طرف مرد به چه صورت می باشد؟

لازم به ذکر است که برای ثبت طلاق از طرف مرد حضور زوجه نیازی نیست و صدور حکم طلاق ممکن است بدون اطلاع زوج و به صورت غیابی صادر گردد. به عبارت دیگر می‌توان بیان داشت که طلاق غیابی از طرف مرد با طلاق حضوری هیچ فرقی ندارد.

علت آن هم این است که در هر دو صورت دادگاه مکلف است که تمامی حقوق مالی زوجین از قبیل نفقه، مهریه و اجرت‌المثل را تعیین نماید.

ممکن است در ظاهر به نظر برسد که صدور حکم طلاق به صورت غیابی منجر به از بین رفتن حقوق زن می‌گردد، اما می‌توان بیان داشت که اگر زن بعد از مدت طولانی مطلع شود که همسرش را طلاق داده است می‌تواند نسبت به حکم طلاق اعتراض کند و اعتراض او در قالب واخواهی انجام می‌پذیرد. بنابراین در صدور حکم طلاق زن به صورت غیابی هیچ حقی از بین نخواهد رفت.

معایب طلاق از طرف مرد

طلاق از طرف مرد معایبی را به همراه دارد. از جمله آنکه در حالت عادی با طی کردن تشریفات مربوطه حدودا چهار الی شش ماه به طول می‌انجامد.

قانونگذار به منظور جلوگیری از سوءاستفاده مردان از اعمال حق طلاق قوانین محدودکننده‌ای را از جمله قانون تصنیف دارایی را وضع نموده‌اند.

تصنیف دارایی مرد بیانگر آن است که اگر که اگر مرد بدون دلیل قانونی از جمله نشوز زن و سرپیچی زن از انجام تکالیف قانونی، اقدام به طلاق او نماید باید نصف تمام دارایی خویش را که از زمان ازدواج تا زمان درخواست طلاق به دست آورده است به زوجه خویش بپردازد.

نقش وکیل در طلاق از طرف مرد

نقش وکیل در همه دعاوی از جمله دعوای طلاق از طرف مرد مزایای بسیار زیادی دارد از جمله آن که مرد با وکالت دادن به وکیل دادگستری دیگر نیازی به حضور در جلسات دادگاه و جلسات داوری ندارد زیرا وکیل به وکالت از او در تمام جلسات دادگاه و داوری حضور پیدا می‌کند و همین مورد می‌تواند باعث آرامش خاطر مرد و صرفه‌جویی در زمان او گردد.

ثانیا جالب است بدانید که با گرفتن وکیل دیگر نیازی به حضور در دادگاه و اجرای صیغه طلاق نیست.

معمولا در دعاوی خانواده که منجر به طلاق می‌گردد کشمکش و درگیری‌های متعددی رخ می‌دهد که با گرفتن وکیل این درگیری‌ها به حداقل می‌رسد زیرا وکیل می‌تواند به وکالت از مرد حقوق زن را به رعایت مصلحت مرد پرداخت نماید و همین عدم دیدار آن‌ها در دادگاه و جلسات داوری تا حد زیادی از تنش‌ها می‌کاهد.

دادگاه صالح در طلاق از طرف مرد

اگر به عنوان یک مرد، قصد طلاق همسر خود را دارید و نمی‌دانید که کدام دادگاه خانواده صالح به رسیدگی به دعوی شما می‌باشد به شما می‌گوییم که طبق قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391، رسیدگی به دعاوی خانوادگی معمولا در دادگاه محل سکونت زن می‌باشد.

بنابراین می‌بایست دادخواست طلاق خود را در دادگاهی مطرح نمایید که زن در آن حوزه سکونت دارد.

حضانت فرزندان در طلاق از طرف مرد چگونه است؟

همان‌طور که می‌دانید بحث حضانت فرزند از جمله دختر یا پسر در جایی مطرح می‌گردد که سن دختر زیر ۹ سال و پسر زیر ۱۵ سال باشد.

حمیرا فرزندان دختر بالای ۹ سال و پسران بالای ۱۵ سال مشمول بحث حضانت نمی‌شوند و خودشان می‌توانند انتخاب کنند که با کدام یک از والدین خویش زندگی نمایند.

ممکن است بپرسید که در طلاق از طرف مرد حضانت فرزندان با چه کسی است که به موجب قانون فرقی نمی‌کند که طلاق از جانب کدام یک از زوجین باشد در هر دو صورت حضانت فرزندان تا سن هفت سالگی با مادر و پس از آن دختر تا ۹ سال و پسر تا ۱۵ سالگی با پدر می‌باشد.

البته که این قانون به صورت قانون عام و کلی است در هر صورت دادگاه با توجه به شرایط و مصلحت فرزند موضوع را بررسی می‌نماید و می‌تواند حضانت را از هر یک از والدین سلب نماید.

به عنوان مثال اگر دادگاه احراز نماید که یکی از والدین دچار سوء رفتار یا اعتیاد است حضانت را به دیگری واگذار می نماید.

هزینه طلاق از طرف مرد

هزینه دادرسی هر ساله توسط قوه قضاییه بر اساس نوع دعوا که اعم از مالی و غیرمالی باشد تعیین می‌گردد با توجه به آن که دعوای طلاق از طرف مرد یک دعوای غیرمالی می‌بایست به جدول معرفی شده از جانب قوه قضاییه مراجعه نمود و بررسی کرد که هزینه دعوای طلاق از طرف مرد چقدر است.

مهریه در طلاق از طرف مرد

از عمده مسائل مالی ازدواج می‌توان به بحث مهریه زن اشاره کرد و در واقع می‌توان بیان داشت که صدور حکم طلاق یا گواهی عدم امکان سازش منوط به آن است که این موضوع از جانب قاضی دادگاه تعیین تکلیف گردد.

در خصوص میزان مهریه‌ای که در طلاق از طرف مرد به زوجه تعلق می‌گیرد می‌بایست با توجه به قانون قائل به تفکیک باشیم. بدین صورت که اگر زوجه در مدت در زمان طلاق باکره باشد نصف مهریه به او تعلق می‌گیرد، ولی اگر زوجه باکره نباشد تمام مهریه به او تعلق می‌گیرد.

نحوه پرداخت مهریه نیز بدین ترتیب است که اگر مهریه عندالمطالبه باشد به محض مطالبه زن و تمکن مالی مرد تمام مهریه می‌بایست پرداخت شود ولی اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، زن می بایست ابتدا تمکن مالی مرد را ثابت کند تا مهریه به او تعلق بگیرد.

اگر مرد تمکن مالی نداشته باشد می تواند دعوای اعسار مطرح نماید و در صورتی که دادگاه بررسی نماید و صحت این موضوع را احراز نماید می تواند حکم به پرداخت مهریه به صورت قسطی دهد.

نکته‌ای در این خصوص لازم به ذکر است آن هم اینکه اگر زن بعد از طلاق مجددا ازدواج نماید مرد موظف است تا مهریه او را به صورت کامل نرخ روز پرداخت نماید و ازدواج مجدد زن مانع از پرداخت حقوق مالی وی نمی گردد.

شرایط پرداخت نفقه و اجرت المثل در طلاق از طرف مرد

نفقه از دیگر حقوق مالی زن است که مرد باید در طول مدت زناشویی آن را پرداخت نماید اما پرداخت نفقه بعد از صدور حکم طلاق به این صورت است که اگر طلاق از جانب مرد باشد زن در مدت عده طلاق که به آن عده رجعی می‌گویند در حکم زوجه محسوب می‌گردد و مستحق نفقه است.

مگر آن که طرفین توافق دیگری در این خصوص نموده باشند یا مورد از مواردی باشد که زن مطلقه نفقه نباشد به عنوان مثال طلاق از جانب مرد به دلیل آن باشد که زن از تکالیف زناشویی امتناع می‌ورزد.

اجرت‌المثل نیز در ایام زوجیت نیز از جمله دیگر حقوق مالی زوجه محسوب می‌گردد که در صورتی که طلاق از طرف مرد می‌بایست از زمان ازدواج و طلاق تعیین تکلیف گردد توسط کارشناس رسمی دادگستری بر حسب میزان دارایی زوج و وضعیت زوجه، فرزندان و سبک زندگی آن‌ها تا تاریخ و طلاق تعیین گردد.